تعيين گروه خوني

موضوع آزمايش:چگونه تعيين گروه خوني صورت مي گيرد

هدف آزمايش:آشنايي با چگونگي تعیین انواع گروه هاي خونی و RH

وسایل آزمايش:

1.لام

2. آنتی کرهای (D-B-A)

3.لانست

4. الکل

5. پنبه

6. قطره چکان

تئوري آزمايش:

سيستم گروه خوني ABO نخستين بار توسط فردي به نام لنداشتاينر شناسايي شد.براساس مطالعات اين شخص ، جمعيت انساني از نظر سيستم ABOبه چهارگروه فنوتيپي A ,B,AB,O تقسيم مي شوند.

تفاوت خون های مختلف به وجود یا عدم وجودپروتئین های ویژه ای به نام آنتي ژن وآنتي كر برمی گردد. آنتي ژن ها بر سطح گلبول هایقرمز و آنتي كرها در پلاسمای خون قرار دارند. افراد مختلف، انواع متفاوت و ترکیب هایمتفاوتی از این مولکول ها را دارند. گروه خونی شما به آن چه که از والدین خود بهارث برده اید وابسته است.

امروزه بیش از 20 نوع نظام تعیین گروه خون وجوددارد. اما نظام ABO و RH مهم ترین آن ها هستند که برای انتقال خون استفاده می شوند. همه گروه های خونی با هم ناسازگار نیستند. مخلوط کردن گروه های خونی ناسازگار بهکپه کپه شدن خون می انجامد که خطرناک است.

بیان آنتی ژن های گروه های خونی تحت کنترل ژن های خاصیاست و توارث آن ها از قوانین ساده مندل تبعیت می کند. برای هر سیستم گروه خونی ،تعداد متغیری از آلل های مختلف وجود دارد. آلل ها به نوبه خود تعداد متغیری از آنتیژن های غشایی گلبول قرمز را کنترل می نمایند.

 ?بطور ساده خصوصيات ژنتيكي اين صفت را مي توان به لوكوسي نسبت داد كه داراي سه الل B, A وO است .الل A مسئول توليد آنتي ژن A والل B مسئول توليد آنتي ژن  B  هستند.ولي در حضور الل Oودر غياب دوالل ديگرآنتي ژن A و B ساخته نمي شود.

 ?شواهد مختلف نشان داده است كه در توليد آنتي ژن هاي A و B يك پيش ماده گليكوپروتئيني شركت دارد .اين پيش ماده بوسيله ژن لوئيس ،كه مسئوليت توليد يك آنزيم را برعهده دارد، به ماده حد واسط لوئيس تبديل مي شود. آنگاه ژن ديگري به نام ژنH با توليد آنزيمي ،ماده حد واسط لوئيس را به ماده حد واسط Hتبديل مي كند وسپس ماده حد واسطH در حضور الل A به آنتي ژن A ودر حضور الل B به آنتي ژن B تبديل مي شود. ولي الل Oظاهراً تغييري بر ماده حد واسط Hوارد نمي كند وبه همين دليل آنتي ژن ساخته نمي شود

نظام ABO

بر طبقاین شیوه تعیین گروه خون، چهار نوع گروه خون وجود دارد A: ، B،  ABو  Oگروه خون:A

فرد داراي گروه خوني از نوع A بر سطح گلبول های قرمزخود داراي آنتي ژن A و در پلاسمای خون خود داراي آنتي كرBاست.

گروه خونB:

فرد داراي گروه خوني از نوعB بر سطح گلبول های قرمزخودداراي آنتي ژنBو در پلاسمای خون خودداراي آنتي كرAاست.

گروه خونAB:

فرد داراي گروه خوني از نوعAB بر سطح گلبول های قرمزخود داراي هردوآنتي ژنی Aو B و در پلاسمای خون خود هيچكدام از  آنتي كرهايAوBرا ندارد.

گروه خونO:

فرد داراي گروه خوني از نوعO بر سطح گلبول های قرمزخود آنتي ژن هاي A و B را ندارد و در پلاسمای خون خود هردو  آنتي كرAوBرا دارد.

                      در نژاد هاي گوناگون درصد شيوع متفاوت است.

سیستمRH :

در سال 1940 ، لاندشتاینر و وینر نشان دادند آنتی بادیهایی که بر علیه گلبولهای قرمز میمون رزوس (Rhesus) تولید می‌گردد، قادرند گلبولهای قرمز 85% از جمعیت انسانی را نیز آلگوتینه نمایند. این آنتی بادیها بر علیه مولکولی که (RH) نامیده شده ، بوجود می‌آمدند و افرادی را که واجد این مولکول بودند Rh مثبت نام گرفتند و به 15 درصد بقیه که فاقد این مولکول بودند، افراد Rh منفی اطلاق گردید. آنتی‌بادیهای طبیعی بر علیه آنتی ژنهای Rh در بدن تولید نمی‌شوند.

نظامRh:

بسیاری از مردم بر سطح گلبول هایقرمز عامل Rh نیز دارند Rh آنتي ژنی است که هر کس آن را داشته باشد، Rh⁺محسوب میشود.( 85% از جمعیت انسانی) کسانی که این آنتي ژن را ندارند، Rh^-محسوب می شوند. ( 15% از جمعیت انسانی)  شخصی که Rh^-است به طورطبیعی در پلاسمای خون خود آنتي كرRh ندارد ( اما می تواند آنتي كرA یا B را داشتهباشد ). اما اگر شخصیRh ^-خون Rh⁺دریافت کند، علیه آن آنتي كرRh  می سازد که درپلاسمای خونش ظاهر می شود. فرد Rh⁺بدون هیچ گونه مشکلی می تواند از فرد Rh^-خوندریافت کند.

گاهی دیده می‌شود که خون شخصی را به شخص دیگری تزریقمی‌کنند خون شخص دهنده در بدن فرد گیرنده لخته می‌کند و رسوب می‌دهد. چگونگیاین عمل باانعقاد خون متفاوت است و به وجود گروه‌های خونی مختلف مربوط می‌شود. در سطحخارجی گلبول‌های قرمز افراد دو نوع آنتی ژن از جنسپروتئین وجود دارد که به نامهای A و B معروف هستند. برخی افراد آنتی ژن نوع A و برخینوع B ، برخی هر دو آنتی ژن A و B را دارا هستند و برخی هیچ یک از آنتی ژنهارا ندارند این افراد را به ترتیب در گروه های خونی AB ، B ، A و O قرارمی‌دهند.
بیان آنتی ژنهای گروههای خونی تحت کنترل ژنهای خاصی است وتوارث آنها از قوانین ساده مندل تبعیت می‌کند. برای هر سیستم گروه خونی ،تعداد متغیری از آللهای مختلف وجود دارد. آللها به نوبه خود تعداد متغیری ازآنتی ژنهای غشایی گلبول قرمز را کنترل می‌نمایند. حیوانات سالم علاوه برداشتن آنتی ژنهای گروههای خونی بر سطح خود ممکن است واجد آنتی بادیهای سرمیبر علیه آنتی ژنهای گروه خونی که خود فاقد آنها نیز هستند، ‌باشند. مثلاافرادی که گروه خونی آنها فاقد آنتی ژن A است، در سرم خود آنتی بادی بر ضدآنتی ژن A دارند. تصور می‌شود این آنتی بادیهای طبیعی حاصل برخورد باگلبولهای قرمز گروه A نبوده بلکه متعاقب تماس با آنتی ژنهای مشابهی هستند کهدر طبیعت به وفور یافت می‌شوند.

گلبولهای قرمز را می‌توان به سهولت از حیوانی به حیواندیگر انتقال داد. اگر گلبولهای قرمز فرد دهنده ، آنتی ژنهای مشابه باگلبولهای قرمز گیرنده داشته باشند، پاسخ ایمنی در حیوان گیرنده گلبول ایجادنمی‌شود. اما اگر گیرنده آنتی بادیهایی بر علیه آنتی ژنهای گلبول قرمز دهندهداشته باشد، در آن صورت گلبولهای دهنده در معرض خطر تهاجم سریع قرار خواهندگرفت. زمانی که این آنتی بادیها به آنتی ژنهای موجود در سطح گلبولهای قرمزبیگانه متصل گردند، ممکن است سبب همولیز وفاگوسیتوز این سلولها شوند. در صورت فقدان آنتی بادیهای طبیعی ، گلبولهای قرمز تزریقشده موجب برانگیخته شدن پاسخ ایمنی در فرد دریافت کننده خون می‌شوند. سپسگلبولهای تزریق‌شده مدتی درخون گردش می‌کنند.
دومینانتقال خونبا این گلبولها یاگلبولهای شبیه به گلبولهای قبلی باعث تخریب سریع این گلبولها می‌گردد که منجربه بروز واکنشهای پاتولوژیک شدید می‌گردد. علایم این روند تخریبی ناشی ازهمولیز گسترده داخل عروقی است. این علایم عبارتند از : لرزش بدن ، فلج و تشنجو انعقاد داخل عروقی ، تب و پیدایشهموگلوبین در ادرار. درمان واکنشهای انتقال ناشی از چنین انتقال خونی شامل متوقف کردنانتقال خون و زیاد کردن حجم ادرار بوسیله یک دیورتیک می‌باشد، چرا که تجمعهموگلوبین درکلیه ممکن است موجب تخریب توبولهای کلیه شود. بهبود وضعیت فرد به دنبال حذف همهگلبولهای قرمز بیگانه حاصل می‌گردد.

در میان جمعیت مردم در حدود 42 درصد گروهخونی A حدود 9 درصد گروه خونی AB و 42 درصد گروه خونی O را دارا هستند. بااین وجود لازم به ذکر است که یک آنتی ژن گروه خونی هیچگاه نمی‌تواند به همراهآنتی بادیضد خود در بدن یک فرد وجودداشته باشد. زیرا در آن صورت وقوع همولیز ،گردش خون را مختل نموده و گلبولهای فرد تخریب می‌شود. گروههای خونی O ، AB ، B ، A نمایانگر فتوتیپ گلبولهای قرمز یک فرد است که مطابق با یک سیستم ساده کهمتشکل از سه ژن آللی A ، B ، O می‌باشد، به ارث می‌رسند.

تقریبا 75% از انسانها مواد آنتی‌ژن A و B را نه تنها در سطحغشای سلولی بلکه به صورت آزاد در ترشحات مختلف نظیر سرم ، ادرار ، بزاق دارامی‌باشند. موادآنتی ژن گروه خونی در سطح غشای سلولی به مولکولهایی از جنسگلیکوپروتئینمتصلند. این صفت بوسیلهیکژن به نام Se= Secretor کنترل می‌گردد. عمل ژن se در صورتی که وجود داشته باشدکنترل اتصال ساده آنتی ژنی به مولکولهای گلیکو‌پروتئینی است. در افرادهموزیگوت مغلوب اتصال مواد آنتی ژنی به مولکولهای گلیکو‌پروتئین تحت کنترلنبوده ، در نتیجه آنتی ژنهای A و B اجازه حضور در مایعات بدن را نمی‌یابند.

شرح آزمايش:

ابتدا لام را کاملاً تمیز می شوییم و بعد خشکش می کنیم شخصی که برای تعیین گروه خونی آمده است نوک یکی از انگشتانش را به وسیله پنبه آغشته به الکل ضد عفونی می نماییم و سپس با لانست انگشت عفونی شده را سوراخ کرده و سه قطره خون در سه نقطه لام قرار می دهیم و سپس از آنتی کورها ي آماده به وسیله قطره چکان یک قطره بر روی هر قطره خون می ریزیم و از رسوب و عدم رسوب پی به گروه خونی و نوع Rh آن می بریم .

1. هر گاه قطره خون با آنتی کور A  ریخته شده روي آن رسوب کند و با دیگر قطره ها رسوب ندهد. نوع گروه خونی A منفی می باشد.

2. هر گاه قطره خون با آنتی کور A  وآنتي كورD ریخته شده روي آن رسوب کند و با دیگر قطره رسوب ندهد. نوع گروه خونی A مثبت می باشد.

3. هر گاه قطره خون با آنتی کور B  ریخته شده روي آن رسوب کند و با دیگر قطره ها رسوب ندهد. نوع گروه خونی B منفی می باشد.

 4. هر گاه قطره خون با آنتی کور Bوآنتي كورD ریخته شده روي آن رسوب کند و با دیگر قطره رسوب ندهد. نوع گروه خونی B مثبت می باشد.

5. هر گاه قطره خون با آنتی کورB , Aریخته شده روي آن رسوب کند و با دیگر قطره رسوب ندهد. نوع گروه خونی AB منفی می باشد.

6. هر گاه قطره خون با آنتی کورB , Aو Dریخته شده روي آن رسوب کند نوع گروه خونی AB مثبت می باشد.

7. هر گاه قطره خون با هيچكدام ازآنتی کور هاي  ریخته شده روي آن رسوب ندهد.نوع گروه خونی O منفی می باشد.

8. هر گاه قطره خون تنها با آنتی کور هاي D ریخته شده روي آن رسوب دهد.نوع گروه خونی O مثبت می باشد.